Được biết đến là một vùng đất có lịch sử lâu đời, vùng đất Quảng Bình chứa đựng nhiều giá trị văn hóa tinh thần độc đáo. Văn hóa Quảng Bình là sự giao thoa của nhiều nền văn hóa lớn của dân tộc. Nhắc đến Quảng Bình, người ta sẽ nhớ ngay đến làn điệu dân ca Quảng Bình mộc mạc, sâu lắng, lay động lòng người. Đặc biệt là điệu hò Khoan Lệ Thủy với lối hát dung dị và gần gũi. Từ bao đời nay, những làn điệu dân ca này là món ăn tinh thần của người dân xứ Quảng.
Hò khoan Lệ Thủy làn điệu dân ca Quảng Bình gắn với đời sống người dân xứ Quảng
“Thiếp xa chàng đêm mơ ngày tưởng/ Như ngọn gió nồm vất vưởng mùng vi/ Vì ai con hạc nọ lại phải xa quy/ Thôi em vuốt lá gan chịu chữ, từ bi cho thấu trời”. Câu dân ca Quảng Bình kết hợp với nhịp phách tạo nên âm hưởng thấm đượm hồn quê hương Quảng Bình. Nơi có cánh đồng lúa xanh cò bay thẳng cánh, tiếng chày giã gạo thình thịch. Và sâu thẳm trong đó là tiếng hò xố lên, hò khoan vang ngân, hò hụi từ xa xưa vọng về.
Lời hò khoan trong dân ca Quảng Bình không chỉ gây ấn tượng bởi nhịp phách ngân nga mà còn ở sự đa dạng của lời ca bình dị nhưng sâu lắng. Câu hò khoan gắn liền với lao động sản xuất đến tình cảm yêu nước, có cả thương nhớ quê hương đến chuyện hò hẹn đêm trăng của các đôi uyên ương xưa.
Hiện nay các làn điệu hò khoan đang được địa phương đưa vào giảng dạy tại càng trường học. Thông qua các làn điệu hò khoan này, mỗi mầm non tương lai có thể hiểu thêm về truyền thống quê hương cũng. Từ đó thắp lên tình yêu quê hương đất nước trong thế hệ trẻ.
Hò khoan giao duyên Quảng Bình
Những câu hát giao duyên ngọt ngào sâu lắng đã se duyên cho biết bao đôi trai gái xứ Quảng Bình. Họ trao nhau những lời ca tiếng hát rồi cùng nhau xây dựng gia đình, sinh con đẻ cái. Và rồi họ lại truyền cho con cháu những lời giao duyên đậm chất vùng miền mà đôi khi những người từ vùng khác đến nghe cũng không hiểu được hết ý nghĩa.
Khi bên nữ cất giọng hò “Con cá đối nằm trên cối đá/ Con mèo cụt nằm ngã mút kèo/ Trai nam nhi mà đối được/ Em theo cùng về…” Bên này đằng nam cũng dùng điệu dân ca Quảng Bình để đối đáp người con trai đã cất giọng hò: “Con tắn hổ nằm trong tổ hắn/ Cây cau tươi đứng trước cươi tau/ Trai nam nhi đối đặng, theo nhau cùng về…”
Những câu hò, câu đối đáp với lối chơi chữ phong phú của miền đất Quảng Bình vẫn tiếp tục được người dân nơi đây truyền lại cho nhau. Chẳng cần nhạc phổ, chẳng cần bản ghi những lời ca tiếng hát vẫn được những người con Quảng Bình lưu giữ theo một cách rất riêng. Cho đến nay những làn điệu dân ca Quảng Bình vẫn được các lớp trai gái dùng như một lời tỏ ý đến người thương.
Hò vui, hài hước Quảng Bình
Quảng Bình không chỉ nổi tiếng với các điệu hò khoan giao duyên tình tứ. Nơi đây còn lưu truyền những câu hò ẩn chứa lối trêu chọc, hài hước, thể hiện tâm hồn lạc quan của người dân Quảng Bình với cuộc sống lao động.
“ Cá có đâu mà anh ngồi câu đó/ Biết có không mà công khó anh ơi/ Anh ra đây em vẹ (chỉ) cho một nơi cá nhiều.
“Anh ngồi đây ngày đôi ba lượt/ Anh biết mất công nhưng mong cất con cá diếc/ Để đem về đặt một bên con cá tràu…”
Những lời ca mang đậm tính hài hước, chọc ghẹo tinh nghịch cùng phần nào thể hiện được tính cách con con người nơi đây. Người dân đất Quảng Bình vui tươi, hồn hậu và vô cùng mến khách.
Bài hát Quảng Bình quê ta ơi
Dù không phải là một bài dân ca Quảng Bình nhưng bài hát của nhạc sĩ Hoàng Vân vẫn được những người con quê hương xứ Quảng thuộc lòng. Bài hát được sáng tác dựa trên chất liệu âm nhạc dân gian. Những câu hát “Quảng Bình quê ta ơi, khoan khoan hò khoan…” có sức sống vô cùng mãnh liệt.
Giai điệu bài hát khi mượt mà, êm dịu như lời ru, khi lai vui tươi, khỏe khoắn. Lời hát dung dị, lại thân thiết mộc mạc như lời trò chuyện, dặn dò nhau của người dân Quảng Bình. Ca khúc “Quảng Bình quê ta ơi” đã đi sâu vào lòng người với nhiều cung bậc cảm xúc. Bài hát thiết tha gợi lên hình ảnh về một miền quê Quảng Bình đầy truyền thống anh hùng đang từng ngày đổi mới.
Trải qua mấy chục năm, những câu hát “Quảng Bình quê ta ơi giữ một đất trời… Quảng Bình ta đó” vẫn được bao lớp người Quảng Bình hát mãi. Dù không phải là một bài dân ca chính thống, nhưng “Quảng Bình quê ta ơi” vẫn mang âm hưởng của dân ca xứ Quảng như một điệu hò khoan của vùng đất nơi đây.
Kiến Giang vang vọng câu hò
Cũng giống như “Quảng Bình quê ta ơi” bài hát “Kiến Giang vang vọng câu hò” được tác giả Dương Văn Liên sáng tác dựa trên yếu tố diễn xướng dân gian hò khoan của vùng đất Lệ Thủy. Bài hát thể hiện khí thế, tinh thần của lễ hội bơi, đua đồng thời ca ngợi vẻ đẹp của dòng sông Kiến Giang, cảnh đẹp quê nhà.
“Đẹp tươi đất nước quê hương, non sông rạng rỡ/Lệ Thủy quê tôi, vui mùa trẩy hội/Hô trai dậy sóng, bơi đua rộn ràng/Hò khoan ơi khoan ta hò/Hò hò khoan ơ hò hò khoan/Rộn ràng niềm vui/Đôi bờ Kiến Giang…/Lắng nghe thiết tha câu hò/Hò trai ta cầm chèo lên/Rộn ràng Kiến Giang/Hô trai hô trai…”.
Lắng trong câu hò nhân nghĩa
Vẫn là một sáng tác của người con quê hương Quảng Bình- nhạc sĩ Dương Văn Liên, bài hát “Lắng trong câu hò nhân nghĩa” cũng đậm chất dân ca Quảng Bình. Những làn điệu hò khoan mượt mà, sâu lắng mang nặng nghĩa tình “Hò là hố hò khoan/Hò là hố hò khoan/Nặng tình Kiến Giang thương về Nhật Lệ/Nghe giọng hò khoan xao xuyến bồi hồi/Vương vấn tình quê câu hò Lệ Thủy/Nặng ân tình mỗi nhịp hò khoan/Ơi khoan, ơi hò khoan, ơi khoan/Quảng Bình thương về Lệ Thủy/Sắt son mà nghĩa tình/… Nặng lòng nhớ thương đôi bờ Nhật Lệ/Nghe nhịp chèo khua sóng nước bồi hồi/Thương nhớ làng quê, câu hò bịn rịn/Nặng nghĩa tình mỗi nhịp hò khoan” vẫn được người dân nơi đây ngân nga.
Một số bài hát về Quảng Bình nổi tiếng
Vùng đất anh hùng Quảng Bình là chủ đề được rất nhiều tác giả, nhạc sĩ đưa vào những tác phẩm ca nhạc. Làn điệu dân ca Quảng Bình với lối hò khoan ngọt ngào mang đậm tình yêu quê hương đất nước, niềm lạc quan của những thế hệ người dân Quảng Bình vẫn mãi là chất liệu âm nhạc quý giá. Nó là nguồn cảm hứng để các nhạc sĩ cho ra đời rất nhiều bài hát về Quảng Bình như Kiến Giang chiều bến đợi, Quảng Bình lời ru, Ngàn thu vẫn đợi…
Trên đây là top 10 bài hát, dân ca Quảng Bình nổi tiếng được người dân nơi đây lưu truyền đến ngày nay. Những lời ca ngọt ngào là một dấu ấn đẹp đẽ về mảnh đất cũng như con người ở vùng đất anh hùng Quảng Bình.
